ความหมายของชีวิตของ อัลเบิร์ต ไอน์สไตน์

อะไรคือความหมายของชีวิตของ อัลเบิร์ต ไอน์สไตน์ นักวิทิยาศาสตร์ที่ทุกคนยกย่องให้เป็นมนุษย์ที่ฉลาดที่สุดในโลก วันนี้มหาลัยชีวิต การศึกษาเพื่อการพัฒนาชีวิตและสังคม ก็จะมาไขความลับและศึกษาปรัชญาในการใช้ชีวิตของผู้ชายคนนี้ เพื่อตอบหนึ่งในคําถามที่สําคัญที่สุดในการใช้ชีวิตนั้นก็คือ “อะไรคือความหมายของชีวิต?”

ในหนังสือ “The World as I See It” ที่อัลเบิร์ต ไอน์สไตน์เขาได้เขียนในปี 1935 เขาพูดไว้อย่างชัดเจนถึงนิยามความหมายของชีวิตของเขาว่า:

ชีวิตคือสิ่งที่น่ามหัศจรรย์ เราต่างก็เกิดมาเพื่อเดินทางบนเส้นทางของชีวิตอันสั่นนี้ ต่างคนต่างก็ไม่มีใครรู้ว่าเราเกิดมาทําไมหรือเพื่ออะไร แต่บางทีเราก็สัมผัสถึงความหมายของมันได้ แต่ในมุมของผมแล้ว เราเกิดมาเพื่อผู้อื่น เริ่มต้องแต่คนรอบข้างเรา จนไปถึงคนที่เราเองอาจจะไม่รู้จักหรือเคยเจอที่ก็กําลังเดินอยู่บนเส้นทางแห่งชีวิตเหมือนกัน

เมื่อเราวิเคราะห์ดูเราก็จะเห็นได้ไว่า ไอน์สไตน์ก็มีบทสรุปคลายคลึงกับบทสรุปของคลิปที่แล้วที่เราได้พูดกันถึงคําถามที่ว่า เราเกิดมาทําไม จากปรัชญาสาย Existentialism ซึ่งถ้าใครยังไม่ได้ดูก็สามารถเข้าไปดูได้ แต่สรุปย่อๆก็คือ มนุษย์นั้นเกิดมาเหมือนกระดาษเปล่า ไม่ได้รู้ว่าเกิดมาทําไมหรือว่าความหมายของชีวิตคืออะไร แต่เพราะเป็นเช่นนี้ มนุษย์ทุกคนจึงมีหน้าที่ในการเขียนความหมายกับชีวิตของตัวเอง ซึ่งไอน์สไตน์ก็ได้เขียนความหมายของชีวิตเขาไว้อย่างชัดเจนว่ามันคือการอยู่เพื่อผู้อื่น ซึ่งเขาก็ได้อธิบายเพิ่มเติมอีกว่า:

ชีวิตของคนเรามีความหมายก็ต่อเมื่อเราได้ทําให้ทุกชีวิตดีและสวยงามขึ้น

ความหมายของชีวิตที่ไอน์สไตน์ได้ให้ไว้ นั้นก็คือ การที่มนุษย์เราเกิดมาเพื่อผู้อื่น เพื่อทําให้ชีวิตผู้อื่นดีและสวยงามมากขึ้น นี้คือหน้าที่ของเราในมุมของไอนสไตน์ ซึ่งถ้าถามต่อไปว่าแล้วทําไมเราต้องใช้ชีวิตเพื่อผู้อื่น? ไอน์สไตน์ก็มีคําตอบอีกว่า:

วันละร้อยครั้งที่ผมต้องเตือนตัวเองว่าการที่ผมมีชีวิตอยู่ได้นั้นก็เพราะความยากลําบากของผู้อื่น ไม่ว่าจากคนที่กําลังมีชีวิตอยู่หรือตายได้ไปแล้วก็ตาม ดังนั้นผมควรที่จะอย่างน้อยทํางานเพื่อชดชัดบุณคุณนี้ให้เทียบทานกับสิ่งที่ผมได้รับมาและกําลังได้รับอยู่ในชีวิต

ดังนั้น เหตุผลที่ทําไมความหมายของชีวิตของไอน์สไตน์คือการอยู่เพื่อผู้อื่น ก็เพราะว่า เขาได้ตระหนักเห็นถึงชีวิตเขาเองที่อยู่รอดมาได้ด้วยความยากลําบาก ความดี และ ความเสียสละของผู้อื่น ซึ่งในยุคสงครามโลก ความตายนั้นก็แทบจะเป็นเรื่องธรรมดา การที่่เขาสามารถเอาตัวรอดออกมาได้จากอํานาจของระบอบ Nazi นี้ก็แน่นอนว่าเขาก็ต้องได้ความช่วยเหลือจากคนอื่นอีกมากมาย เพื่อใช้ชีวิตในการตอบแทนผู้อื่น ไอน์สไตน์จึงจําเป็นต้องเตือนตัวเองเช่นนี้วันละร้อยครั้ง

ความหมายชีวิตของไอน์สไตน์นี้ก็สะท้อนในงานทางด่านสังคมของเขาอย่างชัดเจน เช่น การก่อตั้งองกรค์ที่มีชื่อว่า Emergency Committee in Aid of Displaced German Scholars เพื่อช่วยลี้ภัยนักวิชาการชาวยิวกว่า 300 คน จากการถูกฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ในประเทศเยอรมนีระหว่างสงครามโลก การพูดเขียนและสนับสนุน Martin Luther King Jr. เพื่อเรียกร้องความเท่าเทียบกันให้กับคนผิวสีกันในสังคมอเมริกา และการต่อต้านการใช้ความรุนแรงโดยเฉพาะจากการใช้ระเบิดปรมาณูในการทําสงคราม เพราะการคิดค้นทฤษฎีสัมพัทธภาพของเขาก็มีส่วนข่วยในการสร้างและใช้ระเบิดปรมาณูที่ได้ฆ่าคนไปนับล้าน ซึ่งจุดนี้ไอน์สไตน็ ได้ใช้ความพยายามทั้งชีวิตเพื่อส่งเสริมแต่ก็ยังรู้สึกผิดและเสียใจลึกๆมาตลอด

แล้ววันละร้อยครั้ง เรากําลังเตือนอะไรให้กับชีวิตเรา เราได้คิดถึงบุญคุณของผู้อื่นที่ทําให้เรามีชีวิตที่สุขสบายบ้างไหม เราได้ทําหน้าอะไรต่อผู้อื่นที่ทําให้เราได้มีโอกาสยืนอยู่ตรงนี้แล้วหรือยัง? การที่มนุษย์เรานั้นเกิดมาเพื่อผู้อื่น นี้คือคําตอบของความหมายของชีวิตของไอน์สไตน์ หวังว่าความหมายของชีวิตของชายที่ได้ชื่อว่าเป็นคนที่ฉลาดที่สุดในโลกนี้จะช่วยให้เราได้คิดพิจารณาและพัฒนานิยามความหมายของชีวิตเราเองต่อไป และเป็นแรงบันดาลใจให้เราใช้ชีวิตที่สวยงามและมีความสุขมากขึ้นนะครับ